مراسم ترحیم چیست؟ + انواع و نکات مهم در پذیرایی

معنی واژه “ترحیم” در فرهنگستان لغت فارسی «مهربانی کردن به کسی»، «طلب آمرزش کردن» و «درود فرستادن برای مرحوم» می باشد. برگزاری مراسم ترحیم از جمله رسوم مذهبی و سنتی ایرانی ها است که به منظور عرض تسلیت و ابراز همدردی با خانواده مرحوم و ذکر فاتحه و قرآن برای متوفی انجام می شود.

انواع مراسم ترحیم چیست؟ مجالس ختم انواع مختلفی مانند مجلس سوم، هفتم و چهلم دارد که در آن ها مهمانان به گرامی داشت یاد و خاطره مرحوم می پردازند و همچنین میزبان نیز برای خیرات و تشکر از مهمان ها، پک پذیرایی با آیتم ها مختلف مانند خرما، حلوا، میوه و… تدارک می بیند. این نوع مجالس معمولا در خانه مرحوم، مسجد یا حسینیه برگزار می شوند.

مجلس ترحیم چیست؟

مراسم ترحیم، نام مجالسی می باشد که ایرانی ها بر حسب رسم و رسوم سنتی و مذهبی، برای گرامیداشت یاد و خاطره فرد فوت شده، برگزار می کنند. این مجالس معمولا در نوبت های مختلف سوم، هفتم، چهلم و… برای قرائت فاتحه و قرآن، عرض تسلیت و ارادت به خانواده متوفی و همدردی با آن ها انجام می شوند و همچنین معمولا میزبان به منظور تشکر از مهمانان پذیرایی هایی مانند پک ترحیم، شیرینی و نوشیدنی در نظر می گیرد. در برخی از مجالس ترحیم در کنار قرائت قرآن و دعاها، سخنرانی هایی درباره زندگی، خاطرات و شخصیت متوفی بازگو می شود.

همچنین در شهرها و فرهنگ های مختلف برخی آداب و رسوم خاص مانند پوشیدن لباس مشکی یا محلی و تهیه نوعی غذای مشخص برای مجالس ترحیم وجود دارد.

انواع مراسم ترحیم چیست؟

حال که فهمیدیم مراسم ترحیم چیست؛ بهتر است با انواع مجالس ترحیم نیز آشنا شویم. انواع مراسم ترحیم با توجه به زمان و مکان برگزاری آن آداب و رسوم مختلفی دارند که باید توسط مهمانان و میزبان انجام گردد.

• مراسم خاکسپاری میّت

مجلس خاکسپاری در روز دفن میّت برگزار می شود. گاهی اوقات آداب و رسوم خاصی در فرهنگ های مختلف برای مراسم خاکسپاری وجود دارد؛ اما به طور کلی در این مراسم، ابتدا، جنازه را تشییع کرده و به محل دفن منتقل می شود؛ سپس نماز یا دعا میّت توسط روحانی و حاضران قرائت شده و در نهایت متوفی را همراه با دعاهای مخصوص دفن می کنند. برخی مواقع مهمانان بعد از مراسم خاکسپاری برای عرض تسلیت و صرف ناهار یا شام به خانه مرحوم نیز می روند.

• مراسم شام غریبان متوفی

مراسم شام غریبان برای متوفی در اولین شب پس از خاکسپاری انجام می شود. در این مجلس اقوام و نزدیکان فرد فوت شده دور هم جمع می شده و به سوگواری، قرائت قرآن، تلاوت فاتحه و دعا برای مرحوم می پردازند. همچنین گاهی اوقات در این مجلس خیرات برای متوفی توزیع می شود و در برخی فرهنگ ها نیز به یاد فرد فوت شده شمع روشن می کنند.

• مجالس سوم، هفتم، چهلم مرحوم

از جمله مجالس ترحیمی که برای فرد فوت شده برگزار می شود، مجلس سوم، هفتم و چهلم است. در این نوع مراسم ها، اقوام و آشناها برای ذکر فاتحه، ابراز همدردی و عرض تسلیت به خانواده مرحوم به مکان در نظر گرفته شده می روند. این مجالس معمولا در مسجد، حسینیه یا خانه متوفی انجام می شوند. همچنین معمولا در این مجلس ها میزبان، مهمانان را برای صرف ناهار یا شام دعوت می کند.

• مراسم عید اول متوفی

یکی رسم های سنتی و مذهبی ایرانی ها، برگزاری مراسم یادبود برای متوفی در اولین عید، پس از مرگ او است. در این مجلس نزدیکان و آشنایان برای گرامیداشت مرحوم دور هم جمع می شده و به ذکر فاتحه و تلاوت قرآن برای او می پردازند. در مراسم عید متوفی معمولا میزبان وعده غذایی مانند شام یا ناهار تهیه نمی کند و مراسم ساده تر برگزار می شود.

• مراسم سالگرد مرحوم

آخرین مراسمی که برای متوفی انجام می گیرد، سالگرد می باشد که پس از گذشت یک سال از مرگ او برگزار شود. در این مجلس که معمولا با دعوت مهمان ها برای ناهار یا شام همراه است، هدف تسلی به خانواده و نزدیکان مرحوم می باشد. در این مراسم نیز به یاد فرد فوت شده فاتحه و قرآن تلاوت می شود.

پذیرایی مجلس ترحیم چیست؟

یکی از مهم ترین بخش های مراسم ترحیم که گاهی ممکن است با چالش همراه شود، تهیه پذیرایی مناسب برای مهمان ها می باشد. پذیرایی مهمانان در مراسم ترحیم معمولا شامل میوه، خرما، حلوا و برخی شیرینی های مخصوص است تا به نوعی از مهمانان تشکر و قدردانی شود. امروزه معمولا برای پذیرایی در مراسم های ختم پک های مخصوص پذیرایی تهیه می گردد تا هم میزبان با دردسر آماده سازی خوردنی ها مواجه نشود و هم برای مهمانان امکان بردن خیرات داده شده فراهم باشد.

نکات مهم در برگزاری مراسم ترحیم

برای تدارک یک مراسم ترحیم خوب و آبرومند نیاز است به برخی نکات ازجمله محل برگزاری، زمان و نوع پذیرایی توجه ویژه ای شود. همچنین در این نوع مراسم باید به فرهنگ و رسم های خانوادگی مرحوم توجه ویژه ای داشت.

• انتخاب زمان و مکان مناسب: برای برگزاری هرچه بهتر و با شکوه تر مراسم ترحیم متوفی، باید در انتخاب محل برگزاری توجه داشت؛ زیرا مکانی که مجلس قرار است در آن انجام شود، باید به لحاظ موقعیت مکانی و مساحت، متناسب با شرایط و تعداد مهمان ها باشد. همچنین برای مهمان ها انتخاب زمان مناسب در برگزاری مراسم ترحیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
• اطلاع رسانی و دعوت از مهمان ها: اطلاع رسانی و شیوه دعوت از مهمانان برای مراسم ترحیم بسیار مهم است؛ زیرا اگر به درستی انجام نگردد، این امکان وجود دارد که برخی از آشنایان متوجه مکان و زمان دقیق مراسم های ترحیم متوفی نشوند.
• تدارک پذیرایی برای مراسم: بهتر است در زمان برنامه ریزی برای مراسم ترحیم، درباره نوع و شیوه پذیرایی، تصمیم نهایی توسط میزبان های مجلس گرفته شود تا در روز برگزاری مراسم اقلام مورد نیاز سفارش یا تهیه شده باشد.
• برنامه ریزی برای انجام مجلس ترحیم: قبل از برگزاری مراسم باید مواردی مانند انتخاب روحانی یا قاری برای تلاوت قرآن و سخنران برای بازگو کردن خاطرات، شخصیت و منش مرحوم باید تصمیم گیری شوند.

سخن پایانی درباره مراسم ترحیم چیست؟

مراسم ترحیم انواع مختلفی مانند خاکسپاری، شام غریبان، سوم، هفتم، چهلم، سالگرد و… دارد که در همه آن ها هدف ابراز همدردی و عرض تسلیت آشنایان و نزدیکان به خانواده فرد فوت شده است. در این مجالس مهمانان با تلاوت قرآن و فاتحه برای متوفی سوگواری می کنند تا یاد و خاطره او را گرامی دارند. پذیرایی مراسم ترحیم چیست؟ معمولا میزبان برای پذیرایی در این نوع مراسم موارد مختلفی مانند خرما، حلوا، نوشیدنی و میوه را برای مهمانان تهیه می کند. پیشنهاد می شود برای برگزاری بهترین مجلس ترحیم علاوه بر دقت به زمان و مکان برگزاری و اطلاع رسانی به مهمان ها، توجه ویژه ای به برنامه ریزی مراسم داشته باشید.

سوالات متداول، انواع مراسم ترحیم چیست؟

چه تاج گلی برای مراسم ترحیم مناسب است؟

به طور کلی انتخاب مدل تاج گل برای مجلس ختم، بستگی به سلیقه افراد دارد؛ اما معمولا از گل هایی با رنگ های آرامش بخش برای تاج گل در این نوع مراسم استفاده می شود.

آیا در مراسم ختم باید برای پذیرایی از مهمانان نوشیدنی تهیه کرد؟

بله؛ به طور کلی پیشنهاد می کنیم، حتما یک نوع نوشیدنی مانند چای، شیرکاکائو، قهوه یا آبمیوه را برای پذیرایی از مهمان ها تهیه نمایید.